Hoe ging dat vroeger met onverzekerbare risico’s?

Ruim honderd jaar na de Spaanse griep is de wereldwijde financiële impact van COVID-19 voor verzekeraars enorm. De grote (her)verzekeraars melden inmiddels een totaal verlies van bijna $ 22 miljard.  Hierdoor nemen verzekeraars naar verwachting binnenkort uitsluitingen op in hun polissen voor COVID-19 schade of soortgelijke pandemieën. Een uitsluiting voor grote ‘calamiteitenrisico’s’ is niet voor het eerst. Wij schetsen een beeld van mogelijke oplossingen op basis van historische gebeurtenissen.

Overstroming
Het risico van beschadiging van een gebouw door overstroming hangt voor veel Nederlanders als het zwaard van Damocles boven het hoofd. Alle Nederlandse verzekeraars sloten dit risico in 1955 uit als gevolg van de waternoodramp van 1953. Deze ramp zorgde niet alleen voor veel groot menselijk leed, maar had ook een enorme schadepost voor verzekeraars tot gevolg.  

Destijds bleek al uit cijfers dat dit risico veel groter was dan de verzekeringsbedrijfstak kon dragen. Het werd een onverzekerbaar catastroferisico. De Nederlandse overheid heeft naast alle technische maatregelen tegen overstroming ook de Wet Tegemoetkoming Schade bij rampen en zware ongevallen (WTS) geïntroduceerd. Onder bepaalde voorwaarden krijgen gedupeerden nu een gedeeltelijke schadevergoeding bij overstromingen.

Deze tegemoetkoming is niet helemaal sluitend. Daarom zijn al verschillende pogingen gedaan om het risico weer verzekerbaar te maken. In 2013 was het bijna gelukt toen het Verbond van Verzekeraars een verplichte basisdekking wilde introduceren. Helaas hield de Autoriteit Consument en Markt dit voorstel tegen vanwege het verplichte karakter van deze dekking.  Nederlandse verzekeraars bieden al 65 jaar geen dekking tegen overstroming meer aan.  

Terrorisme
Tot aan de terroristische aanslagen op de Twin Towers, 11 september 2001 in de Verenigde Staten, hebben verzekeraars altijd dekking geboden voor terrorismeschade. Na de aanslagen zag de wereld er ineens heel anders uit. Geen enkele individuele verzekeraar kon een dergelijk groot risico meer in haar portefeuille verzekeren. Dit was een onwenselijke situatie. Daarom heeft de Nederlandse overheid, samen met het Verbond van Verzekeraars, de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden (NHT) opgericht.

Vrijwel alle Nederlandse schade- leven-, uitvaart- en ziektekostenverzekeraars doen hieraan mee. Vanuit deze terrorismepool is maximaal 1 miljard euro per jaar beschikbaar voor terrorismeschade. Daarnaast geldt een maximale uitkering van 75 miljoen euro per verzekeringnemer per verzekerde locatie voor alle deelnemende verzekeraars samen.

Deze verzekeringspool blijkt een succesvol middel tegen dreigende onverzekerbaarheid van terrorisme-risico’s. Inmiddels bieden ook gespecialiseerde commerciële verzekeraars weer dekkingen aan voor terrorisme-risico’s. Dit kan gaan om terrorisme-risico’s waarin de NHT niet of niet voldoende voorziet. Zo zorgt een gezamenlijke verzekeringsoplossing van overheid en brancheorganisatie ook voor motivatie van commerciële verzekeraars om nieuwe verzekeringsoplossingen te bieden voor risico’s die daarvóór onverzekerbaar waren.

COVID-19
Nu COVID-19 de wereld in haar greep houdt, nemen ook verzekeraars maatregelen. Een aantal verzekeraars doet dit door uitsluitingen op te nemen voor schade als gevolg van epidemieën of pandemieën. De negatieve impact van deze pandemie op de resultaten van verzekeraars verschilt per soort verzekering. Niet iedere sector is even hard geraakt.

De entertainmentsector is bijvoorbeeld hard geraakt door COVID-19. Ondernemers in deze sector worden nu ook geconfronteerd met uitsluitingen in verzekeringen. Om de nationale film- en TV-industrie uit het slop te trekken, heeft de overheid in het Verenigd Koninkrijk daarom halverwege dit jaar een fonds van 5 miljard pond opgericht. Het fonds dekt producenten voor 70% van de totale schade als gevolg van pandemieën, met een maximum uitkering van 5 miljoen pond. Voor Britse theaters en poppodia bestaat zo’n fonds nog niet. Het moge duidelijk zijn dat ook zij lobbyen voor een vergelijkbaar fonds voor hun sector. Zolang de financiële risico’s voor deze ondernemingen niet afnemen, organiseren zij weinig tot geen shows. 

Conclusie
Ingrijpende calamiteiten leiden tot een onmiddellijke reactie van verzekeraars. Wanneer verzekeraars een risico niet meer beheersbaar vinden, volgen aanpassingen in verzekeringen. Een inspanning van de overheid en brancheorganisaties lijkt dan ook noodzakelijk om particulieren en ondernemers tegen deze risico’s van calamiteiten te beschermen. Uiteindelijk leidt dit op de langere termijn vaak weer tot nieuwe inzichten en productontwikkeling bij verzekeraars.